Monday, July 30, 2018

हाऊस ऑफ हायलाईट्सचा स्वप्नवत प्रवास

जुलै २०१४ मध्ये मायामी हिट संघाचा स्टार खेळाडू लेब्रॉन जेम्स क्लिव्हलँड कॅव्हेलियर्सबरोबर करारबद्ध झाला. मायामी हिटकडून खेळताना त्याने या संघाला एनबीएची दोन विजेतेपदं मिळवून दिली. याचदरम्यान एक मुलगा या संघाचा कट्टर समर्थक बनला. ओमर राजा त्याचं नाव. लेब्रॉन हिट सोडून गेल्यानंतर तो निराश झाला. यातूनच त्याने मायामी हिटच्या सामान्यांचे हायलाईट्स पहायला सुरुवात केली. हे हायलाईट्स पाहताना एक गोष्ट त्याच्या लक्षात आली. ओमर आणि त्याचे मित्र मायामी हिटच्या सामन्यांतील काही क्षणांची वारंवार चर्चा करत. मात्र त्या क्षणांचे व्हिडीओ युट्युब, ईसपीएन यापैकी कुठल्याच वेबसाईटवर उपलब्ध नव्हते. आपल्या मित्रांबरोबर चर्चा करत असलेल्या या क्षणांचे व्हिडीओ कुठे ना कुठे तरी सापडतील या आशेतून ओमर कित्येक तास इंटरनेटवर घालवत असे. एक महिनाभर असे केल्यानंतर 'आपणच हे का करू नये?' असा विचार त्याच्या डोक्यातून आला. या विचारातूनच ऑगस्ट २०१४ मध्ये जन्म झाला हायलाईट फॅक्टरी या इंस्टाग्राम अकाउंटचा. आठवड्याभरातच ओमरला हे नाव नको असे वाटले म्हणून त्याने ते बदलून नाव ठेवले, 'हाऊस ऑफ हायलाईट्स'. तिथून सुरु झाला एक स्वप्नवत प्रवास. 

हाऊस ऑफ हायलाईट्स सुरु केले तेव्हा ओमर फ्लोरिडामध्ये विद्यार्थीदशेत होता. सुरुवातीला स्वतः तयार केलेल्या क्लिप्स आपल्या अकाऊंटवरून शेअर केल्यानंतर ओमरने लोकांकडून व्हिडीओ स्वीकारणे सुरु केले. ही कल्पना तात्काळ यशस्वी झाली. ओमरला इंस्टाग्रामवर रोज २००-३०० मेसेज येऊ लागले. प्रत्येक मेसेजमध्ये येणारा व्हिडीओ ओमर स्वतः पाहून मगच हाऊस ऑफ हायलाईट्स वर अपलोड करू लागला. हळूहळू हाऊस ऑफ हायलाईट्स लोकप्रिय होऊ लागले. सुरुवातीला शेकडोमध्ये फॉलोअर्स असणाऱ्या या अकाउंटला आता हजारोंनी फॉलोअर्स मिळू लागले. अचानक मिळालेल्या या प्रसिद्धीने ओमर खुश होता. साधारण सात आठ लाख फॉलोअर्स असताना २०१६ मध्ये ब्लिचर रिपोर्ट या प्रसिद्ध वेबसाईटचे लक्ष हाऊस ऑफ हायलाईट्सकडे गेले. ओमर अजूनही शिकतच होता. तो ग्रॅज्युएट होण्याआधीच ब्लिचर रिपोर्टने त्याला हाऊस ऑफ हायलाईट्स विकत घेण्याची ऑफर दिली. शिवाय हे अकाउंट ब्लिचर रिपोर्टसाठी त्यानेच चालू ठेवावे असे सांगून त्याला नोकरीही दिली. 

इंस्टाग्रामवर हे अकाउंट सुरु केल्यापासून ओमरने एकही दिवस सुट्टी घेतली नाहीये. ओमर रोज सकाळी साधारण ८ वाजता उठतो. उठल्या उठल्या सगळ्यात आधी तो आपले दोन फोन चेक करतो. ओमरच्या सहा सात तासांच्या झोपेच्या अवधीमध्ये त्याला हजारो नोटिफिकेशन्स आलेले असतात. उठल्यापासून ते मॅनहॅटनमधील आपल्या ऑफिसला जाईपर्यंत त्याला आलेले प्रत्येक नोटिफिकेशन वाचतो, त्यातले नको ते डिलीट करतो. रात्रीतून ओमरला इंस्टाग्रामवर साधारण ७००-७५० मेसेज आलेले असतात. ऑफिसला पोहोचून तो त्याला आलेला प्रत्येक मेसेज पाहतो आणि गरज पडेल तिथे रिप्लाय देखील करतो. जिथे जाईल तिथे ओमर हाऊस ऑफ हायलाईट्सचे काम करत असतो. अगदी चित्रपटगृहात देखील व्हिडीओ क्लिप एडिट करून त्याने अपलोड केल्या आहेत. ओमरच्या ऑफिसमध्ये २ टीव्ही आहेत. प्रत्येक टीव्हीवर किमान ३ सामने सुरु असतात. म्हणजे एका वेळी ६ सामने पाहत ओमर आपले काम करत असतो. ओमरच्या मदतीला चार जणांची टीम आहे. मात्र आजही हाऊस ऑफ हायलाईट्सवर अपलोड होणारा प्रत्येक व्हिडीओ ओमरने ओके केल्याशिवाय अपलोड होत नाही. 

ब्लिचर रिपोर्टने टेक ओव्हर केल्यापासुन हाऊस ऑफ हायलाईट्सचे फॉलोवर्स साधारण दिवसाला १२,००० या वेगाने सतत वाढतच आहेत. नुकतेच या पेजचे १ कोटी फॉलोअर्स झाले. यामध्ये अगदी लेब्रॉन जेम्स, द रॉक, स्टेफ करी, रोनाल्डो यांसारखे दिग्गज देखील आहेत.

३० जुलै २०१८ रोजी फॉलोअर्सची संख्या 
हाऊस ऑफ हायलाईट्स - १ कोटी 
ईसपीएन - १ कोटी ४ लाख 
स्पोर्ट्ससेंटर - १ कोटी २० लाख 

हाऊस ऑफ हायलाईट्सच्या व्हिडीओजला ईएसपीएन आणि स्पोर्ट्ससेंटर सारख्या नावाजलेल्या अकाउंट्सपेक्षा जास्त हिट्स मिळत आहेत. 

जगाच्या कुठल्याही कानाकोपऱ्यात असलेल्या लोकांना काही कारणास्तव एखादा सामना बघता आला नाही तर त्यातील नेमक्या क्षणांचे व्हिडीओज हाऊस ऑफ हायलाईट्सवर नक्की उपलब्ध असतात. सुरुवातीला अमेरिकन फुटबॉल आणि एनबीए या खेळांवर लक्ष असलेल्या या पेजने आता इतरही खेळांचे व्हिडीओ पुरवायला सुरुवात केली आहे. या पेजची सगळ्यात मोठी जमेची बाजू म्हणजे सामने प्रत्यक्ष पाहणारे प्रेक्षकच ओमरला त्यांनी रेकॉर्ड केलेले व्हिडीओ पाठवतात. त्यातील योग्य ते व्हिडीओ थोडेफार एडिटिंग करून हाऊस ऑफ हायलाईट्सवर अपलोड केले जातात. 

ब्लिचर रिपोर्टबरोबर काम करायला सुरुवात केल्यापासून ओमरला त्यांचे कंटेंटदेखील वापरता येऊ लागले आहे. नुकतेच हाऊस ऑफ हायलाईट्सचे ट्विटर हँडल आणि युट्युब चॅनेलही सुरु झाले आहे. कुठलीही जाहिरात न करता त्यांचे ट्विटरवर ३८,००० आणि युट्युबवर २,६०,००० सबस्क्रायबर्स आहेत. अजूनही ओमर व्हिडिओजवर काम करत असला तरी इथून पुढे ब्लिचर रिपोर्टसाठी वेगवेगळे कंटेंट बनवण्याची त्याची मनिषा आहे. मी स्वतः हे पेज सुरु झाल्यापासून फॉलो करत आलोय. हाऊस ऑफ हायलाईट्सची एकही पोस्ट मिस करण्याजोगी नसते. तुम्हीही दर्दी क्रिडारसिक असाल तर इंस्टाग्रामवर हे पेज नक्की फॉलो करा. 

Thursday, July 26, 2018

काटेकर

जरा उशीरच झाला पण काल सेक्रेड गेम्सचा पहिला सिझन पाहून संपवला. नवाझुद्दीन, अनुराग कश्यप, विक्रमादित्य मोटवाने, राधिका आपटे असे बाप लोक असताना ही मालिका विशेष असणार यात शंका नव्हती. ट्रेलर पाहून ज्या अपेक्षा वाढल्या होत्या त्या संपूर्ण सिझन पाहिल्यानंतर पूर्णदेखील झाल्या. 

सैफ अली खानने रंगवलेल्या सरताज सिंग ह्या पोलिस अधिकाऱ्याला येणाऱ्या एका निनावी फोनवरून मालिकेचे सारे कथानक उलगडत जाते. मालिकेचे कथानक मुंबईत घडल्याचे दाखवल्याने अनेक पात्रे मराठी आहेत. या सगळ्यांत सरताज सिंगबरोबर असणारा हवालदार काटेकर मला भावला. काटेकरची भूमिका मराठी अभिनेता जितेंद्र जोशीने केली आहे. भूमिकेचे सोने करणे म्हणजे काय हे जितूने या भूमिकेतुन दाखवून दिले आहे. 

वेब सिरीजमध्ये सेन्सॉरचा प्रश्न येत नसल्याने आणि अंडरवर्ल्डशी निगडीत कथानक असल्याने ह्या मालिकेत शिव्यांचा भरणा आहे. काहीतरी धक्कादायक घडणे, आपल्या नको असलेली गोष्ट करावी लागणे, न आवडणारा माणूस अचानक समोर येणे, आश्चर्याचा धक्का बसणे या सगळ्या भावना व्यक्त करण्यासाठी काटेकर एकच वाक्य वापरत असतो. ते वाक्य म्हणजे, 'आई झवली'. हे वाक्य बोलण्याची त्याची स्टाईल इतकी बाप आहे ना की पाहणाऱ्याला काटेकर म्हणजे आपणच आहोत की काय असे वाटून जाते. आपल्यातले अनेकजण रोजच्या व्यवहारात बोलताना शिव्यांचा सर्रास वापर करतात. मी देखील मित्रांबरोबर बोलताना शिव्या वापरतो. बोलत असताना वर लिहिलेल्या गोष्टींना प्रतिक्रिया म्हणून अशाच काही शिव्या वापरल्या जातात. त्यातलीच ही 'आई झवली' असल्यामुळे कदाचित काटेकर माझ्यासारख्या अनेकांना आपला वाटला. 

सरताजसाठी काम करणारा काटेकर आपल्या बायकोपेक्षा आपल्या कामाशी आणि साहेबांशी जास्त बांधील आहे. एका प्रसंगात बायकोबरोबर श्रुंगार करणारा काटेकर सरताज साहेबांचा फोन आला म्हणून तसाच उठून ठाण्यात जातो तेव्हा त्याची कामावरची निष्ठा दिसून येते. आपल्या पोलिसाच्या नोकरीमुळे आपल्या बायकामुलांना वेळ देता येत नाही म्हणून त्याचे मन त्याला खाते. मात्र तक्रार न करता काटेकर कर्तव्य बजावण्याला प्राधान्य देतो. आपल्या साहेबाच्या वैवाहिक आयुष्यात आलेल्या तणावामुळे वाईट वाटून साहेबाने बायकोशी पुन्हा एकदा जुळवून घ्यावे म्हणून तो साहेबाची विनवणी देखील करतो. एका केसमध्ये साहेबाची बाजू बरोबर असूनही त्याचा बकरा केला जातोय हे लक्षात येऊन त्याला वाईटही वाटते. मात्र भ्रष्ट व्यवस्थेमध्ये हे असेच चालू राहणार असे सांगत तो साहेबाची समजूतही काढतो. साहेबाचे नशीब फळफळावे म्हणून त्याला एक मोठी केस मिळणे कसे गरजेचे आहे हे त्याला सांगत राहतो. तणावाच्या वेळी एखादं हलकंफुलकं वाक्य बोलून साहेबाचा आणि स्वतःचा मूडही ठीक करतो. बाकी स्टारकास्ट इतकी तगडी असताना, भूमिका फारशी महत्वाची नसतानादेखील काटेकर प्रेक्षकांना आपला वाटतो. म्हणूच संपूर्ण मालिकेत साईड रोल करणारा काटेकर मालिका संपल्यानंतरही लक्षात राहतो.

मागे जितेंद्रचे दोन स्पेशल पाहिले तेव्हा त्याच्याबद्दल लिहिले होते. आज काटेकर पाहून पुन्हा एकदा त्याच्याबद्दल लिहावेसे वाटले. ही संपूर्ण मालिकाच कशी भारी आहे हे अनेकांनी लिहिले आहे, म्हणून त्याबद्दल लिहिण्यात अर्थ नाही. अजून पाहिली नसेल तर नक्की पहा. काटेकर नक्की आवडेल. 

Sunday, July 15, 2018

तू दारू नाय पिली तर घाबरतो कशाला?

परवा एका नातेवाईकाला पोहोचविण्यासाठी एअरपोर्टला गेलो होतो. इंटरनॅशनल फ्लाईट असल्याने पाहुण्यांना सोडून माघारी यायला १:३०-२:०० झाले. त्यातच मानखुर्दजवळ एवढ्या रात्रीही ट्रॅफिक जॅम झालं. इतक्या रात्री ट्रॅफिक का याची चौकशी केल्यावर कळलं की पोलिसांनी नाकाबंदी केली आहे. शुक्रवारची रात्र असल्याने पार्टी करून येणाऱ्या तळीरामांना धरून त्यांची तपासणी करण्याचं काम चाललं होतं. हळूहळू आमचीही गाडी पुढे सरकत होती. आमच्या गाडीच्या पुढे असणारी गाडी पोलिसांच्या समोर गेली. गाडीत २-३ तरुण असल्याचे मागून दिसले. ते पिऊनच आले होते. पोलिसांनी त्यांना गाडीतून बाहेर यायला सांगितले. ब्रेथ अॅनालायझर पुढे करून एक पोलीस तरुणाला म्हणाला,

"ह्याच्यात फुक मार."

तो तरुणही या असल्या तपासण्यांमध्ये तयार असावा. त्याने फुंकण्याच्या ऐवजी हवा आत घेतली.साहजिकच पोलिसाला काही सिग्नल मिळाला नाही.

"अरे आत वढू नको.फुक त्याच्यात." पोलिसाने त्या तरुणाला पुन्हा सांगितले.

त्याने पुन्हा एकदा हवा आतच ओढली.पुन्हा काही सिग्नल मिळाला नाही. पोलिस वैतागला. 

"अरे बाळा, हवा आत नको ना वढू. ह्याच्यात फुक मार.तू दारू नाय पिली तर घाबरतो कशाला?"

"अहो मी तेच करतोय मामा.नाय जमत तर काय करू. तुम्ही दाखवा एकदा." तरुणाने पोलिसाला विनंती केली.

पोलिसानेही लगेच त्याच्या हातातून ब्रेथ अॅनालायझर घेत त्यात फुंकर मारली. त्याने फुंकर मारताच अॅनालायझरचा अलार्म जोरात वाजला. तो वाजताच ते तरुण हसायला लागले. पोलिसाचा जोडीदार असलेला दुसरा पोलिस डोक्यावर हात मारत म्हणाला,

"तू कशाला आय घालायला फुकला का त्याच्यात?"

"आयला राव माझ्या लक्षातच आलं नाही. आता काय करायचं?"

"काय करतो आता.सोड त्याला. इथून पुढं आपली गप्प घाला."

"जा बाबा." म्हणत त्या पोलिसाने तरुणांना जायची परवानगी दिली. 

आपली युक्ती यशस्वी झाल्याचे कळून ते तरुणही खुशीत पुढे निघून गेले.

Monday, July 2, 2018

मराठी भाषका जागा हो! इंटरनेटचा धागा हो!!

मराठी भाषका जागा हो!  इंटरनेटचा धागा हो!!

आज गुगल सर्च संमेलनाला हजर राहण्याची संधी मिळाली. पुण्यात नोंदणी करायला एक दिवस उशीर झाल्याने इंदोरमधल्या संमेलनासाठी नोंदणी केली.


सध्या भारताकडे सगळेच उद्योग एक आगामी बाजारपेठ म्हणून बघत आहेत. गुगलही त्यापैकीच एक. इंटरनेटचा वापर वेगाने वाढणाऱ्या देशांमध्ये भारताचा नंबर बराच वर लागतो. यातही पहिल्यांदा इंटरनेटचा वापर करणारे लोक भारतामध्येच जास्त आहेत. या सगळ्या लोकांना आपल्याकडे आकृष्ट करून घेण्यासाठी गुगलचा हा खटाटोप सुरू आहे.

इंग्रजी वाचणाऱ्या, इंग्रजीमध्ये गुगल सर्च करणाऱ्या लोकांची संख्या आता फारशी वाढणार नाही हे गुगलने वेळीच ओळखून आता आपला मोर्चा प्रादेशिक भाषांकडे वळवला आहे. यातही हिंदी, तामिळ, बंगाली आणि तेलगू या भाषांना त्यांनी प्रथम पसंती दिली आहे. हळूहळू इतरही भाषांकडे ते वळणार आहेत. आपली वेगवेगळी उत्पादने या प्रादेशिक भाषांमध्ये उपलब्ध करुन देण्यासाठी गुगल आता प्रयत्नशील आहे. यासाठी प्रादेशिक भाषांमध्ये लिहिणाऱ्या, किंवा प्रादेशिक भाषांमध्ये लिहिलेला मजकूर प्रकाशित करणाऱ्या लोकांची मदत घ्यायची असे त्यांनी ठरविले आहे. त्याचाच एक भाग म्हणून भारतातील ११ शहरांमध्ये गुगल सर्च संमेलन भरविण्यात आले आहे. लक्षात घ्या, जे गुगल एकेकाळी भारताला खिजगणतीतही धरत नसे, तेच गुगल आता भारतीय प्रादेशिक भाषांसाठी पायघड्या घालत आहे ही फार मोठी गोष्ट आहे. 

गुगलची सर्च आऊटरिच टीम या शहरांमध्ये जाऊन तिथल्या प्रादेशिक भाषांमधील 'कंटेंट क्रिएटर्स'ना भेटते आहे.एक दिवसाच्या या वर्कशॉपमध्ये गुगल सर्च नक्की कसे काम करते? सर्च इंजिन ऑप्टिमायझेशन म्हणजे नक्की काय? ते करत असताना काय करावे आणि काय करू नये या विषयांवर पहिल्या सत्रात माहिती देण्यात आली..

त्यानंतर गुगलचे येऊ घातलेले उत्पादन 'क्वेश्चन हब' याविषयी माहिती देण्यात आली. इंटरनेटवर लोक काय शोधत आहेत? कोणत्या प्रश्नांची उत्तरे गुगलवर उपलब्ध नाहीत? हे या 'क्वेश्चन हब'मार्फत गुगल आपल्या पार्टनर्सला कळविते. मग हे पार्टनर्स त्या त्या प्रादेशिक भाषेमध्ये ती माहिती लिहून प्रकाशित करतात. सध्या हे उत्पादन हिंदी ह्या भारतीय आणि बहासा या इंडोनेशियामध्ये बोलल्या जाणाऱ्या भाषेत उपलब्ध आहे.

मोबाईल इंटरनेटकर्त्यांची वाढत जाणारी संख्या लक्षात घेऊन बऱ्याच वेबसाईट्स आता मोबाईल फ्रेंडली व्हर्जनसुद्धा आणत आहेत. या मोबाईल फ्रेंडली वेबसाईट्स तयार करताना काय दक्षता घेतली पाहिजे यावरही एक सत्र पार पडले. (भारतात एकूण इंटरनेट वापरकर्त्यांपैकी ९९% लोक आपल्या मोबाईलवर इंटरनेट वापरतात.) 

या संमेलनामध्ये सहभागी लोकांसाठी सर्वाधिक आवडता विषय होता गुगल अॅडसेन्स. या उत्पादनाद्वारे गुगल तुमच्या वेबसाईटवर काही जाहिराती दाखवते. तुमच्या वेबसाईटला भेट देणाऱ्या लोकांनी या जाहिरातींवर लोकांनी क्लिक केले की तुम्हाला पैसे मिळतात असा साधा फंडा. कोणत्याही वेबसाईटवर अॅडसेन्सद्वारे जाहिराती दाखवणे वाटते तितके सोपे मात्र नाही. अॅडसेन्ससाठी नोंदणी करणाऱ्या केवळ १०-१२% वेबसाईटला गुगलची परवानगी मिळते.ही परवानगी मिळाल्यानंतरही गुगलने घालून दिलेले नियम पाळावे लागतात. कृत्रिम क्लिक्स, रोबोटचा वापर असे प्रकार आढळल्यास गुगल तुमच्या वेबसाईटला कायमचे बाद करू शकते. एखाद्या भाषेतील अधिकाधिक वेबसाईट्सने असेच गैरप्रकार केले तर गुगल त्या भाषेतील अॅडसेन्ससाठीचा सपोर्ट बंदही करू शकते. त्यामुळे अॅडसेन्स वापरताना काय दक्षता घेतली पाहिजे हेही गुगलच्या लोकांनी सांगितले.

सध्या अॅडसेन्स फक्त इंग्रजी, हिंदी, तामिळ आणि तेलगू भाषांमध्ये उपलब्ध आहे. मराठीमध्ये कधी येणार असे विचारले असता आम्ही त्यावर काम करत आहोत आणि लवकरच आम्ही मराठीसाठी देखील अॅडसेन्स लाँच करू असे सांगण्यात आले. मराठीआधी इतर भाषांना प्राधान्य का? असा प्रश्न विचारल्यावर, इतर भाषांमध्ये मराठीपेक्षा जास्त प्रमाणात कंटेंट क्रिएशन  होते. तामिळ, तेलगू वापरकर्ते त्यांच्या भाषेत लिहितात, गुगल सर्च करतात. त्यामुळे त्यांना प्राधान्य दिले असे सांगण्यात आले.

मित्रांनो म्हणूनच मराठीमध्ये कंटेंट क्रिएशनची जबाबदारी तुमच्या आमच्यावर आहे. नुकत्याच जाहीर झालेल्या आकडेवारीनुसार मराठी भाषकांची संख्या देशात तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. ही बाब दिलासा देणारी असली तरी नुसतं मराठी बोलून भागणार नाही तर मराठीत लिहावे सुद्धा लागणार आहे.तरच इतर प्रादेशिक भाषांसमोर आपण टिकू शकणार आहोत. मराठी आणि हिंदी भाषांची लिपी देवनागरी असल्याचा फटका नकळतपणे मराठीला बसतोय असे मला वाटते.जवळपास सगळ्याच मराठी भाषकांना, वाचकांना हिंदी बोलता आणि वाचता येते.त्यामुळे शोधत असलेली माहिती हिंदीमध्ये उपलब्ध असली तरी आपण त्यावर समाधान मानतो आणि शांत बसतो. भारतातील सर्वाधिक इंग्रजी भाषक महाराष्ट्रामध्ये नोंदवले गेले आहेत. इंग्रजी आपली मातृभाषा आहे असे सांगितलेल्या २.६ लाख लोकांपैकी जवळपास १ लाख लोक महाराष्ट्रातील आहेत. इथे मात्र आपण तामिळनाडू आणि कर्नाटक या राज्यांना मागे टाकले आहे. विकिपीडियानेदेखील आपले लेख प्रादेशिक भाषांमध्ये प्रकाशित करायला सुरुवात केली आहे. तिथेही सध्या हिंदी आणि तामिळ भाषेत सर्वाधिक लेख उपलब्ध आहेत.तेलगू आणि बंगाली भाषांनी तिथेही आपल्याला मागे टाकले आहे. 

इतर राज्यांतले लोक आपल्या भाषेचा अभिमान बाळगत त्यांच्या इंटरनेटवरील रोजच्या बोलण्यात, लिहिण्यात आपली मातृभाषा वापरत असताना आपण त्यात मागे राहतोय की काय अशी शंका येतेय. आत्ताच यावर कृती केली नाही तर असेच सतत वाट पाहत बसावे लागेल. म्हणून मित्रांनो इथून पुढे इंटरनेटवर लिहिताना, बोलताना, वाचताना मराठीचा जास्तीत जास्त वापर करा आणि इतरांनाही सांगा. भविष्य इंटरनेटवर बेतलेलं असताना तिथे मराठी मागे रहायला नको ही काळजी आपण नाही तर अजून कुणी घ्यायची?